Ook al rijd je al jaren met veel plezier in je auto, heb je hem goed onderhouden en regelmatig laten keuren, het kan zijn dat je op een dag merkt dat er iets niet goed gaat. De auto schakelt bijvoorbeeld moeilijk, maakt rare geluiden of slipt weg.
De kans bestaat dat dat komt doordat de koppelingsplaat is versleten. Dit is een onmisbaar onderdeel van je auto, die zorgt voor de verbinding tussen de motor en de versnellingsbak. Als de koppelingsplaat aan vervanging toe is, kan dat schade aan andere onderdelen onder de motorkap veroorzaken. Daarom is het belangrijk om te weten wat een koppelingsplaat is en wanneer je die moet vervangen. Lees er meer over.
Wat is een koppelingsplaat?
De koppelingsplaat is een van de belangrijkste onderdelen van de koppeling. Het is een ronde schijf met een soort wrijvingsmateriaal aan beide kanten. Hij zit tussen het vliegwiel en de drukplaat, die verbonden zijn met de motor en de versnellingsbak. Het is als het ware een schijf die tussen de motor en de versnellingsbak zit. Het doel van de koppelingsplaat is om de overdracht van vermogen te regelen, van de motor naar de wielen.
Onder de motorkap is de koppelingsplaat dus te vinden tussen de motor en de versnellingsbak. Meestal is het nodig om de transmissie te verwijderen om toegang te krijgen tot de koppelingsplaat. Dit betekent dat het vervangen van de koppelingsplaat een flinke klus is, die meestal wordt uitgevoerd door een monteur in een garage of werkplaats.
Andere onderdelen van de koppeling
De koppelingsplaat is onderdeel van – je raadt het al – de koppeling. Die bestaat uit meerdere onderdelen:
- Het vliegwiel is een ronde schijf die aan de achterkant van de motor is bevestigd. Het vliegwiel slaat als het ware de energie van de motor op. Wanneer je de koppeling intrapt, zorgt het vliegwiel voor een soepele overgang tussen het gas loslaten en het gas geven.
- De druklager is een onderdeel dat helpt bij het overbrengen van de druk van de drukgroep naar de koppelingsplaat. Het druklager wordt meestal vervangen samen met de koppelingsplaat.
- De drukgroep is een groep van veren en drukplaten die samenwerken om de koppelingsplaat tegen het vliegwiel te drukken en zo de kracht van de motor over te brengen op de versnellingsbak.
- Koppelingskabel of -cilinder is het onderdeel waarmee de bestuurder de koppeling kan bedienen. Bij auto’s met een koppelingskabel wordt deze direct van het koppelingspedaal naar de drukgroep geleid. Bij auto’s met een koppelingscilinder zorgt een hydraulisch systeem voor de overdracht van kracht.
- De koppelingsvork beweegt de drukgroep en de koppelingsplaat als de koppeling wordt ingetrapt. Het is meestal verbonden met de koppelingskabel of -cilinder.
- Synchronisatie ringen zorgen ervoor dat de tandwielen in de versnellingsbak soepel kunnen schakelen en dat er geen schade ontstaat aan de tandwielen.
Leestip: Waarom en wanneer moet je de distributieriem vervangen?
Zo werkt de koppelingsplaat
Als je de koppeling intrapt, druk je de druklager tegen de drukvingers aan. Dat zijn kleine hefbomen die de drukgroep terugtrekken. De drukgroep is een metalen plaat die de koppelingsplaat tegen het vliegwiel aandrukt.
Als de drukgroep loskomt, komt ook de koppelingsplaat vrij. De koppelingsplaat heeft een laag die wrijving maakt met het vliegwiel en de versnellingsbak. Als de koppelingsplaat vrij is, wordt deze wrijving verbroken en kun je schakelen naar een andere versnelling. Laat je de koppeling los, dan wordt de druklager weer ontlast en wordt de koppelingsplaat weer vastgeklemd tussen het vliegwiel en de drukgroep. Zo wordt de kracht van de motor weer overgebracht naar de versnellingsbak.
Koppelingsplaten zijn ontworpen om lang mee te gaan, maar na verloop van tijd slijten ze wel en moeten ze worden vervangen
Wanneer moet je een koppelingsplaat vervangen?
In principe hoeft de koppeling niet na een vaste tijd vervangen te worden. Meestal is een koppeling in de praktijk wel na gemiddeld 150.000 tot 250.000 kilometer aan vervanging toe. Daarna is deze versleten en kun je op een gegeven moment niet meer verder rijden. De koppelingsplaat vertoont dan meestal symptomen van slijtage.
Symptomen van een defecte koppelingsplaat
Als de koppelingsplaat aan vervanging toe is, vertoont de auto meestal één of meerdere van deze symptomen:
- Het toerental stijgt, maar de snelheid gaat niet in verhouding omhoog. Dit kan betekenen dat de koppelingsplaat slipt en niet goed vastgrijpt op het vliegwiel of de versnellingsbak.
- Er zijn problemen met schakelen in een versnelling of achteruit. Dit kan komen doordat de koppelingsplaat niet goed loskomt van het vliegwiel of de drukgroep en dus blijft hangen.
- Er zijn slijpende, schurende, sissende of zoemende geluiden bij het schakelen of het indrukken van de koppeling. Dit kan komen door beschadigde of versleten onderdelen van de koppeling, zoals het druklager of de veren.
- Er is een trillend of schokkend gevoel in het koppelingspedaal. Dit kan veroorzaakt worden door ongelijkmatige slijtage van de voering van de koppelingsplaat of door vervuiling van de plaat met olie of vet.
- Er is een branderige geur bij het schakelen. Dit kan wijzen op oververhitting van de koppeling door te veel wrijving.
Heb je last van een of meer van deze symptomen? Dan is het verstandig om je koppelingsplaat te laten controleren en eventueel te laten vervangen door een vakman.
Het vervangen van een koppelingsplaat is een complexe en tijdrovende klus die meestal door een monteur wordt gedaan. Het proces bestaat uit de volgende stappen:
- De accu wordt losgemaakt en de versnellingsbak van de motor verwijderd. Dit kan per auto verschillen, dus raadpleeg het instructieboekje van de auto.
- We schroeven de koppelingsplaat los van het vliegwiel en halen ook de druklager en de drukgroep eraf.
- We zetten de nieuwe onderdelen erop zoals we de versleten onderdelen eraf hebben gehaald. In sommige gevallen gebruiken we hierbij een centreerpen, om de koppeling netjes in het midden te monteren. Dit is niet altijd nodig, maar maakt de installatie wel makkelijker.
- We monteren de versnellingsbak weer aan de motor en sluiten de accu aan.
- Als laatste testen we of de koppeling goed werkt door te rijden en te schakelen.
Lees ook: Alle symptomen van een versleten koppeling
Kosten van een koppelingsplaat vervangen
De koppelingsplaat is een onderdeel van de koppeling die slijt door het gebruik van de auto. De prijs van een koppelingsplaat hangt af van het merk en model van de auto en de kwaliteit van het onderdeel. Een koppelingsplaat kost gemiddeld tussen de 50 en 150 euro. Dit is exclusief de arbeidskosten voor het vervangen.
De prijs van een hele nieuwe koppeling hangt ook af van het type auto. Gemiddeld liggen de kosten tussen de 300 en 800 euro, met uitschieters. Dit is meestal wel inclusief de koppelingsplaten, de drukgroep en eventueel de transmissieolie.
Wat gebeurt er als je een versleten koppelingsplaat niet op tijd vervangt?
Als je de koppelingsplaat niet op tijd vervangt als deze versleten is, kan dat leiden tot problemen met het schakelen en het overbrengen van de kracht van de motor naar de versnellingsbak. De auto schokt bij het schakelen of trekt moeilijk op. Een versleten koppeling kan ook doorbranden en beschadigd raken.
Heeft een automaat een koppelingsplaat
Een automaat heeft meestal geen gewone koppelingsplaat, zoals een handgeschakelde auto. In plaats daarvan heeft een automaat een vloeistofkoppeling of koppelomvormer. Dit is een onderdeel dat de kracht van de motor overbrengt naar de versnellingsbak met een vloeistof. Een vloeistofkoppeling maakt het ook mogelijk om stil te staan zonder de motor uit te zetten.
Er zijn ook andere soorten automaten die wel een koppelingsplaat hebben, zoals een semi automaat of een dubbele koppeling. Met deze automaten kan de bestuurder zelf schakelen, maar ze hebben geen koppelingspedaal.
Voorkom slijtage aan de koppelingsplaat
Er zijn enkele dingen die je kunt doen om je koppelingsplaat goed te onderhouden en slijtage te voorkomen:
- Rijd niet met je voet op de koppeling. Dit zorgt voor onnodige wrijving en warmte.
- Geef niet te veel gas bij het schakelen. Dit kan de koppelingsplaat laten slippen en beschadigen.
- Verhelp eventuele olielekkages op tijd. Olie en vet kunnen de koppelingsplaat vervuilen en verminderen de grip tussen de koppelingsplaat en het vliegwiel.
- Schakel soepel en rustig. Dit vermindert de schokken en trillingen die de koppeling kunnen belasten.
Het is ook geen gek idee om je auto zo nu en dan na te laten kijken, om te zien hoe het staat met de slijtage van verschillende onderdelen. Let goed op de signalen van een versleten koppelingsplaat en ga direct naar de garage als je ze tegenkomt.
