Tussen de bestuurdersstoel en de bijrijdersstoel (maar soms ook aan het stuur) staat ‘ie trots: de versnellingspook, of schakelpook. Vooral voor handgeschakelde bakken is deze belangrijk, maar ook automaten moeten in de achteruit of parkeerstand gezet worden. De versnellingspook is meestal heel degelijk, maar moet toch ook wel eens vervangen worden. Waarom en wanneer moet de versnellingspook dan worden vervangen? Lees hier meer!
Belangrijke leestip: Help! Mijn versnellingspook zit los, wat nu!?
Wat doet de versnellingspook?
Heel simpel gezegd is de versnellingspook de hendel waarmee u tussen verschillende versnellingen kunt schakelen. De versnellingspook bevindt zich doorgaans in het midden van de auto, tussen de bestuurders- en passagiersstoel, en is verbonden met de versnellingsbak onder de motorkap.
Er zijn verschillende soorten versnellingspoken, afhankelijk van het type versnellingsbak:
- Handgeschakelde versnellingspook. Deze heeft meestal vijf of zes standen (versnellingen) plus een achteruitstand. U moet zelf de pook bewegen om te schakelen en daarbij ook het koppelingspedaal indrukken om de verbinding tussen de motor en de versnellingsbak te verbreken.
- De automaat versnellingspook heeft meestal vier standen: parkeren (P), achteruit (R), neutraal (N) en rijden (D). U hoeft alleen maar de pook in de gewenste stand te zetten en de auto schakelt automatisch voor u. U hoeft geen koppelingspedaal te gebruiken.
- Semi automaat versnellingspook. Deze lijkt op een automaat versnellingspook, maar heeft ook een mogelijkheid om handmatig te schakelen met knoppen of flippers aan het stuur of aan de pook zelf. U hoeft geen koppelingspedaal te gebruiken, maar kunt wel zelf bepalen in welke versnelling u wilt rijden.
De versnellingspook is ontworpen om de bestuurder in staat te stellen handmatig de overbrengingsverhouding van de versnellingsbak te selecteren, afhankelijk van de rijsnelheid en de belasting van de motor. Dit noemen we in de volksmond ‘schakelen’. In de auto bewegen de schakelvorken in de versnellingsbak, die vervolgens de tandwielen verschuiven en daarmee van versnelling veranderen.
Moderne auto’s hebben vaak informatie op het dashboard die aangeeft in welke versnelling de auto staat, om de bestuurder te helpen bij het schakelen. Daarnaast kan de versnellingspook ook een beveiligingsmechanisme hebben dat voorkomt dat u per ongeluk van de ene naar de andere versnelling gaat zonder eerst de koppeling in te trappen.
Wanneer moet een versnellingspook worden vervangen?
Als de auto begint te protesteren wanneer u wilt schakelen, kan het zijn dat de versnellingspook versleten is. Dit komt vaak voor als u bijvoorbeeld veel file rijdt of vaak zware ladingen vervoert. Ook kan een botsing ervoor zorgen dat je versnellingspook beschadigd raakt en niet meer goed werkt.
Redenen voor vervanging van de versnellingspook:
- Versleten onderdelen en slijtage.
Na verloop van tijd kunnen onderdelen van de versnellingspook slijten, waardoor schakelen minder soepel en nauwkeurig gaat. Hierdoor ontstaan problemen zoals het niet kunnen selecteren van bepaalde versnellingen, het uit de versnelling terugspringen van de pook of vreemde geluiden of trillingen tijdens het schakelen. Let vooral op de afstelling van de versnellingspook.
- Beschadiging door een botsing of ongeval.
Een ongeval kan leiden tot beschadiging van de versnellingspook, vooral als de auto betrokken is bij een aanrijding van achteren. Soms verbuigt of breekt de pook, die daardoor vervangen moet worden.
- Verandering in rijgedrag of rijomstandigheden.
Als uw rijgedrag of rijomstandigheden veranderen, kan dit leiden tot overmatige slijtage van de versnellingspook. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als u vaak in de file staat en daardoor veel moet schakelen, of als u vaak zware ladingen vervoert met uw auto. Dit kan de levensduur van de versnellingspook verkorten.
- Aanbevolen vervangingsperiode door de fabrikant.
Sommige autofabrikanten bevelen aan om de versnellingspook periodiek te vervangen als onderdeel van het reguliere onderhoud. Dit kan variëren van elke 50.000 tot 100.000 kilometer, afhankelijk van het type auto en de omstandigheden waaronder deze wordt gebruikt. In het onderhoudsboekje van uw auto staat deze informatie.
Tekenen dat de versnellingspook moet worden vervangen
Enkele signalen dat u uw versnellingspook of schakelmechanisme moet vervangen zijn:
- U voelt veel trillingen of weerstand wanneer u de versnellingspook gebruikt. Dit kan betekenen dat er iets los zit of gebroken is in het schakelmechanisme.
- De versnellingspook springt vanzelf uit de versnelling in z’n vrij. Dit kan betekenen dat iets de vergrendeling van de versnellingen verhindert.
- U heeft moeite met schakelen of in de versnelling komen. Dit kan betekenen dat iets de schakelverbinding blokkeert of verkeerd uitlijnt.
- Als u knarsende of piepende geluiden hoort wanneer u schakelt, kan dit duiden op slijtage van de onderdelen van de versnellingspook.
- Als de versnellingen niet goed in elkaar passen, kan dit wijzen op problemen met de versnellingspook. Dit kan ook betekenen dat er een probleem is met andere onderdelen van de versnellingsbak, dus een bezoek aan een specialist is dan een goed idee.
Lees ook: Alle symptomen van een versleten koppeling.
Hoe vaak moet een versnellingspook worden vervangen
Hoe vaak de pook vervangen moet worden, hangt af van veel factoren: het model en merk van de auto, is het een handgeschakelde bak of een automaat en hoe veel wordt ermee gereden. Ook onderhoud draagt bij aan een langere levensduur van de pook. Er wordt wel gesproken over 50.000 kilometer, maar in de praktijk is dat vaak veel meer.
De versnellingspook zelf is meestal duurzamer dan het schakelmechanisme. Hij is vaak van metaal en kan lang meegaan. Als u echter scheuren, buigingen of schade aan uw versnellingspook opmerkt, moet u deze vervangen. De kosten van het vervangen van een versnellingspook zijn afhankelijk van het type en de kwaliteit van het materiaal.
Wees op de hoogte! Lees ook: Waarom en wanneer de distributieriem vervangen en wanneer moet je de koppelingsplaat vervangen?
Zo blijft de versnellingspook zo lang mogelijk in goede staat
Uiteraard kunt u zelf bijdragen aan de levensduur van de pook (en de versnellingsbak). Enkele tips:
Vermijd agressief rijgedrag en abrupte schakelbewegingen, want dit kan leiden tot overmatige slijtage van de versnellingspook.
Stel uw versnellingen goed af. Dit kan ervoor zorgen dat uw versnellingspook is uitgelijnd met uw transmissie en dat uw versnellingen niet overslaan of slippen. Een slecht afgestelde versnellingspook kan zorgen voor extra slijtage en problemen bij het schakelen.
Schakel de auto in neutraal wanneer u stil staat, bijvoorbeeld tijdens een stoplicht. Dit ontlast de versnellingspook en andere onderdelen van de transmissie.
Laat de auto regelmatig onderhouden en controleer de versnellingspook en versnellingsbak op slijtage. Zo ontdekt u (potentiële) problemen op tijd en voorkomt u dat deze zich verder ontwikkelen.
Vermijd het overbelasten van uw auto, bijvoorbeeld door zware ladingen te vervoeren of de auto te gebruiken voor activiteiten waarvoor deze niet bedoeld is. Dit kan zorgen voor extra slijtage en problemen met de versnellingspook en andere onderdelen van de transmissie.
Stofzuig regelmatig rondom de versnellingspook en houd dit gebied schoon. Zand en stof kunnen op lange termijn ook schade veroorzaken.
De versnellingspook is belangrijk voor elk type auto. Goed onderhoud is belangrijk, voor uw veiligheid en voor de levensduur van de auto. Maak direct een afspraak!
