De versnellingspook, ook wel de schakelpook genoemd, is het onderdeel waarmee je de versnellingsbak bedient. Bij een handbak bepaalt de pook in welke versnelling de auto rijdt, bij een automatische versnellingsbak bepaalt de pook of de auto vooruit gaat, achteruit of stilstaat. Bij sommige modellen versnellingsbakken (zoals een semi automaat) zijn er ook nog andere mogelijkheden. Hoe zit het met de afstelling van de versnellingspook? Lees hier hoe het werkt, welke problemen er kunnen optreden en hoe de pook afgesteld wordt.
De versnellingspook
De versnellingspook bevindt zich bij een handgeschakelde versnellingsbak eigenlijk altijd tussen de twee voorstoelen van de auto. De bovenkant van de versnellingspook wordt ook wel de pookknop genoemd, en bevat vaak een schakelpatroon dat aangeeft in welke richting de pook moet worden bewogen om een bepaalde versnelling te selecteren. Het schakelpatroon varieert tussen verschillende automerken en modellen en is ook afhankelijk van het aantal versnellingen in de versnellingsbak. Door de versnellingspook goed af te stellen, zowel in hoogte als in de verbinding met de versnellingsbak, kun je soepeler en preciezer schakelen. Dat zorgt voor een fijne rijervaring en minder slijtage aan de versnellingsbak.
De versnellingsbak is het onderdeel van een auto dat de kracht van de motor naar de wielen overbrengt. De versnellingsbak bestaat uit verschillende componenten, waaronder tandwielen, assen en synchronisatie ringen. Al deze componenten speelt een belangrijke rol bij het soepel en efficiënt schakelen van de versnellingsbak.
Wanneer je de versnellingspook verplaatst, wordt de overbrengingsverhouding tussen de motor en de wielen gewijzigd. Dit bepaalt hoeveel kracht er wordt overgebracht van de motor naar de wielen, en dus hoe snel de auto accelereert. Bij een lage versnelling krijgt de auto meer kracht, maar minder snelheid, terwijl bij een hoge versnelling de auto meer snelheid krijgt, maar minder kracht. De versnellingsbak zorgt dat je kunt schakelen, zodat je de auto kunt aanpassen aan verschillende rijomstandigheden, zoals heuvels, snelwegen en stadsverkeer.
De werking van de versnellingsbak is belangrijk voor het afstellen van de versnellingspook en het voorkomen van schade aan de versnellingsbak.
Lees ook: Help! Mijn versnellingspook zit los, wat nu!?
Zo werkt de versnellingspook samen met de versnellingsbak
De versnellingspook is verbonden met de versnellingsbak door middel van kabels of stangen. Bij sommige oude auto’s (zoals de Citroën 2CV) is de pook ook direct de schakelstand. Die steekt als het ware door het dashboard heen.
Bij een kabelbediende versnellingsbak wordt de beweging van de versnellingspook doorgegeven aan de versnellingsbak via een kabel. De kabel is verbonden met de versnellingspook aan de ene kant en met de schakelstang in de versnellingsbak aan de andere kant. Wanneer u de versnellingspook in beweging brengt, beweegt de kabel ook, waardoor de schakelstang in de versnellingsbak van positie verandert en zo naar de gewenste versnelling wordt geschakeld.
Bij een stangbediende versnellingsbak is er geen kabel maar een metalen stang die de versnellingspook met de schakelstang in de versnellingsbak verbindt. Wanneer u de versnellingspook beweegt, beweegt de stang ook en wordt de schakelstang in de versnellingsbak verplaatst om naar de gewenste versnelling te schakelen.
Als er iets misgaat met de verbinding tussen de versnellingspook en de versnellingsbak ontstaan er problemen met schakelen. Als de kabel bijvoorbeeld versleten of uitgerekt is kan de versnellingspook niet meer goed in de juiste versnelling gezet worden. Als de kabel vastzit of niet soepel beweegt, kan dit het schakelen bemoeilijken. Hetzelfde geldt voor een versleten of beschadigde schakelstang. Als deze niet meer goed beweegt, schakelt de auto niet soepel.
In het geval van een stangbediende versnellingsbak kan de verbinding tussen de versnellingspook en de schakelstang ook problemen veroorzaken. Als de stang verbogen is of vastzit, gaat schakelen niet meer goed.
De afstelling van de versnellingspook nakijken
Sommige automobilisten willen de hoogte van de schakelpook afstellen, omdat die beter past bij hun positie in de auto. Dat is meestal bij aanschaf van de auto.
Ook technisch kan het nodig zijn om de pook af te stellen. Als u bijvoorbeeld merkt dat de versnellingspook stroever begint te werken dan normaal of als het schakelen moeilijker gaat dan eerder, dan is het misschien tijd om de versnellingspook af te stellen. Ook kan het gebeuren dat schakelen helemaal niet meer gaat en u de pook bijna niet in de versnelling krijgt. Dit kan vooral gebeuren als u veel in de stad rijdt en dus vaak moet schakelen. Een goed afgestelde versnellingspook zorgt ervoor dat de auto soepel schakelt en dat de versnellingsbak minder snel slijt.
Soms is er een probleem met de schakelkabel of de schakelstangen, waardoor er teveel speling op de versnellingspook zit. Dan kan het gebeuren dat de pook bij recht naar voren duwen niet in de eerste versnelling gaat, maar in de derde. Dat is overigens niet altijd een defect, bij sommige versnellingsbakken en schakelbakken zit de vrij gewoon voor de derde versnelling (en vierde als je de pook naar achter duwt). Teveel speling kan vaak wel opgelost worden, maar dan moet er eerst een diagnose worden gemaakt.
Dit komt bij alle auto’s voor, maar vooral Peugeot rijders melden het. Ook komt het bij Peugeot soms voor dat de pook beweegt bij het intrappen van de koppeling. Dat kan verschillende oorzaken hebben, soms is het smeren van de onderdelen van de versnellingsbak al een oplossing. Dan bewegen de delen weer soepel en onafhankelijk van elkaar, zoals het hoort. Laat de auto nakijken om dit probleem te verhelpen.
Lees ook: Waarom en wanneer moet de versnellingspook worden vervangen?
Zo stelt u de versnellingspook af
Het afstellen van de versnellingspook is niet zo moeilijk als het misschien lijkt. Niet elke pook of schakelmechanisme is hetzelfde, dus kijk in het instructieboekje van de auto.
Een goed begin is het vinden van de afstelschroeven (borgmoeren) onder de pookknop. Door deze schroeven losser of vaster te draaien, kunt u de hoogte en de positie van de pook aanpassen. Het doel is om de pook zo af te stellen dat deze comfortabel en gemakkelijk te bedienen is tijdens het schakelen. Zorg er wel voor dat u niet te ver draait, anders kunt u de afstelling permanent beschadigen.
Test de afstelling van de versnellingspook voordat u de pookknop weer terugplaatst. Door de verschillende versnellingen te proberen, controleert u of de afstelling van de versnellingspook goed is. Als de pook soepel schakelt en u gemakkelijk de juiste versnelling kunt selecteren, dan is de afstelling goed.
Als u de versnellingspook wilt afstellen omdat deze niet goed schakelt of niet in de versnelling wil, kan dit duiden op andere problemen met de versnellingsbak. In dat geval is het belangrijk om eerst de oorzaak van het probleem te achterhalen voordat u met de versnellingspook aan de slag gaat. Mogelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld versleten koppelingsplaten, een slechte synchromesh, of een versleten schakelmechanisme.
Meestal is het afstellen een precies werk. In dat geval is het verstandig om het te laten doen door een professionele versnellingsbakken specialist.
Problemen bij het afstellen van de versnellingspook
Bij het afstellen van de versnellingspook komen soms problemen voor. Eén van de meest voorkomende problemen is dat de versnellingspook niet goed in de neutrale stand kan worden gezet. Dit kan gebeuren als de kabels die de versnellingspook verbinden met de versnellingsbak versleten zijn, of als de afstelling van de kabels niet goed is. Een ander probleem dat zich kan voordoen is dat de versnellingspook niet soepel beweegt, waardoor het schakelen moeizaam gaat. Dit kan worden veroorzaakt door vuil of corrosie in het schakelmechanisme, of door een versleten schakelstang.
Daarnaast kan het zijn dat de versnellingspook niet goed is afgesteld nadat er aan de versnellingsbak is gewerkt, bijvoorbeeld na het vervangen van de koppelingsplaten of de versnellingsbakolie. In dat geval moet de afstelling opnieuw worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de versnellingspook goed werkt.
Onderhoud is belangrijk, ook voor de schakelpook
Natuurlijk is periodiek onderhoud aan uw auto een goed idee. Dat geldt voor de versnellingsbak, maar ook voor de pook. Simpelweg de onderdelen schoonmaken en smeren voorkomt vaak al problemen. Ook slijten de onderdelen door gebruik en moet er af en toe wat vervangen worden. Door de versnellingspook en het schakelmechanisme van uw auto goed te onderhouden, voorkomt u problemen en hogere kosten. Doen, dus!
